برجسته‌ترین ویژگی گیاهان نقش بنیادی آنها در زیست بوم‌هاست:
گیاهان وظیفه مهم تولید غذا با استفاده از انرژی نورانی، تبدیل دی اکسید کربن به اکسیژن، تلطیف و پالایش هوا (در مناطق شهری به‌دلیل محدود بودن فضاهای سبز و بالا بودن آلودگی هوا، شمار مبتلایان به بیماری‌های قلبی- ریوی- عروقی بسیار بیشتر از ساکنین مناطق غیر آلوده مثل روستاهاست)، حفاظت از خاک در برابر فرسایش آبی و بادی (در مناطق دارای پوشش گیاهی مطلوب، از یک سو به ندرت شاهد جاری شدن سیل هستیم و از سوی دیگر خاک بسیار غنی و حاصل خیز است)، زیبا‌سازی محیط و به‌طور کل ایجاد محیط زیست مناسب برای انسان و سایر موجودات زنده را در کره خاک بر عهده دارند، بنابر این بقای موجودات زنده از جمله انسان به وجود گیاهان وابسته است و انسان با حفاظت از گیاهان در واقع حیات خویش را تضمین می‌کند.
امروزه افزایش جمعیت کره زمین و نیازهای رو به ازدیاد جوامع بشری با افزایش توان اجرای طرح‌های عمرانی و فزونی گرفتن روند بهره برداری از منابع طبیعی همسو و این همسویی باعث شده تا چهره زمین با دگرگونی‌های بس شگرف و تغییرات اقلیمی بسیار عظیم مواجه شود، برای مثال استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی با افزایش بی‌رویه میزان گازهای گلخانه‌ای در جو کره زمین همراه بوده است، این رخداد سبب گرم شدن بیش از حد هوای زمین و وقوع تغییرات مخرب اقلیمی از جمله آب شدن یخچال‌های قطبی، بالا آمدن سطح آبهای آزاد و در نتیجه به زیر آب رفتن بسیاری از زیستگاه‌های طبیعی و مناطق مسکونی حاشیه این آب‌ها شده است.
آسیب دیدن لایه ازن و در نتیجه بالا رفتن میزان اشعه ماورای بنفش تابش‌های خورشیدی به‌عنوان اشعه‌ای جهش زا، بیماری‌زا و تاحدی مرگبار نیز ره آورد دیگر پیشرفت‌های صنعتی و تولید گازهای مخرب توسط کشور‌های صنعتی جهان بوده است؛ این تغییرات ضمن ایجاد دگرگونی در زیستگاه‌های مختلف، نابودی و انقراض بسیاری از گونه‌های گیاهی را به‌دنبال داشته و بسیاری از گونه‌های گیاهی را نیز در معرض خطر نابودی قرار داده است [ انقراض گیاهان همواره با ایجاد اختلال در گردش انرژی و مواد در محیط‌های طبیعی و محو شدن بسیاری از ریز اندامگان‌ها و گونه‌های جانوری از پهنه کره خاک همراه بوده است]. ادامه این وضع سبب از بین رفتن تعداد بیشتری از گیاهان شده و شاید در آینده با انقراض همه رستنی‌های کره زمین و پایان حیات روی کره خاک همراه باشد!
▪ نام فارسی: گونه‌ای گل گندم
▪ نام علمی: Boiss. & Hausskn. Centaurea phlomoides
این گیاه یکی از گونه‌های سرده گل گندم بوده و به تیره آفتابگردان تعلق دارد؛ ۷۴ گونه علفی یک ساله یا چند ساله از این سرده در ایران یافت می‌شود.
مختصری از ویژگی‌های گیاه شناسی: گیاهی چند ساله پوشیده از کرک، با ساقه منفرد که در انتها منشعب می‌شود، به ارتفاع ۵۰ تا ۸۰ سانتی متر. برگ‌ها سرنیزه‌ای، پایینی‌ها با قاعده لوب دار.گل زرد-طلایی، مجتمع در کپه‌ها، کپه‌ها متعدد، تخم مرغی، با برگه‌های گریبانی خاردار. میوه فندقه با کاکلی متشکل از چهار تار.
▪ زمان گل و میوه دهی: ازخرداد تا مرداد.
▪ پراکندگی جغرافیایی در کشور: این گیاه تا به حال تنها در دو منطقه یکی در استان کردستان، ارتفاعات اورامان در نزدیکی نوسود و دیگری منطقه‌ای بین پاوه و باینگان در استان کرمانشاه مشاهده شده است.
▪ مصارف و کاربردها: به‌دلیل کمیاب بودن و در نتیجه پهنه گسترش بسیار محدود در این مقوله اطلاعاتی وجود ندارد؛ مصارف و کاربردهای یکی از خویشاوندان نزدیک این گونه گل گندم زرد است با نام علمی:
Centaurea solstitialis L.
▪ محیط زیست: تولید غذا (انرژی و مواد) به‌عنوان اولین حلقه زنجیره غذایی در زیست بوم ها، تلطیف هوا با تولید اکسیژن و رطوبت، حفاظت از خاک در برابر فرسایش آبی و بادی، ایجاد محیط زیست مناسب برای انسان و سایر جانداران مصرف‌کننده و زیبا‌سازی محیط.
▪ ترکیبات: دارای اسید کالسی تراپیک و کنیسین یا سانتورین که ماده‌ای بی‌شکل وتلخ مزه است.
▪ خواص درمانی: از قسمت‌های مختلف گیاه به‌خصوص گل‌های آن به‌عنوان تب بر استفاده می‌شود.
▪ مصارف تغذیه ای: مورد چرای دام و علفخواران وحشی قرار می‌گیرد.
سید رضا صفوی
گیاه شناس
Open Source Content Management 
نظرات (0)