«پاپایا» در ایران به نام «پاپایا»، «درخت خربزه» و «انبهٔ هندی» نامیده میشود. به عربی به آن «بابایا» و به هندی «پاپایا» گویند. به فرانسوی Papayer و به انگلیسی Papaya و Melon tree گفته میشود. درختی است از خانواده Papayceae، نام علمی آن Carica papaya L. است.
▪ ترکیبات شیمیایی
از نظر ترکیبات شیمیایی در پاپایا، مواد کارپایین، کارپوزید، پاپائین و کاریسین یافت میشود.
مادهٔ پاپائین را پپسین گیاهی مینامند و خواص آن نظیر پپسین است که در رفع سوءهاضمه و بیاشتهایی مفید است. گوشت میوهٔ تازهٔ پاپایا دارای سوکروز، قند انورت، یک مادهٔ رزینی، پاپائین، مالیک اسید، املاحی از تارتاریک اسید و سیتریک اسید است.
هر دو نوع میوهٔ رسیده و میوهٔ نارس آن بسیار غنی از پکتین است. در میوهٔ پاپایا، مواد رنگی کاروتنوئید وجود دارد. میوهٔ پاپایا، منبع بسیار غنی از ویتامینها است.
در برگهای درخت پاپایا، یک گِلی کوزید، مادهٔ کارپوزید و یک آلکالوئید کارپائین یافت میشود. در تخمهای پاپایا و همچنین در پوست و ریشهٔ درخت نیز مادهٔ کارپائین به مقدار کم وجود دارد. کارپائین یک سم قلبی است، از نوع گلوکوزید قلبی نیست ولی در عین حال یک آمیبکش قوی است، یعنی خاصیت آمیبکشی دارد. در برگهای پاپایا ویتامین C و ٍE وجود دارد.
▪ خواص ـ کاربرد
شیرابه یا لاتکس که در تمام اعضای درخت وجود دارد، دارای یک آنزیم است که به هضم مواد آلبومینوئیدی کمک میکند. این لاتکس، معمولاً از میوهٔ نارس پاپایا گرفته میشود و در بازار کشورهای خاور دور به طور وسیعی به عنوان داروی معالج سوءهاضمه عرضه میشود. خوردن لاتکس پاپایا، اثر کرم کش دارد.
موارد استعمال دیگری که برای شیرابهٔ پاپایا در مدارک طب سنتی خاور دور ذکر میشود، معالجه ورم غشای معده است. همچنین برای معالجه طحال بزرگ شده نیز مفید است. در استعمال خارجی، از لاتکس پاپایا برای رفع درد سوختگی پوست استفاده میشود و ضمناً به عنوان داروی زیبایی برای رفع لکههای پوست، زگیل و اکزما بسیار مفید است. در اندونزی به محل گزیدگی مار مالیده میشود.
در فیلیپین هم به عنوان کمکهای اولیه مارگزیدگی استعمال میشود و قسمت بالای میوه نارس را گرفته و روی محل نیش مار آنقدر میمالند که خون بیاید.
ریشه تازه پاپایا قرمزکننده پوست است ولی وقتی خشک میشود، این خاصیت قرمزکنندگی آن کاسته میشود. از ریشه پاپایا به تنهایی و یا در ترکیب با سایر داروها برای درست کردن مشمع دارویی استفاده میشود که برای معالجه تومورهای رحمی مفید است، همچنین به عنوان مدر برای معالجه سنگ کلیه مصرف میشود. در اندونزی از ریشه و تخم پاپایا به عنوان ضد کرم استفاده میشود. در فیلیپین از جوشاندهٔ ریشهٔ پاپایا برای تقویت معده استفاده میشود و در معالجه بواسیر نیز به کار میرود.از برگهای تازه پاپایا پمادی درست میکنند و مانند ضماد برای التیام زخمها، ورمها، جوش و کورک و قسمتهایی از بدن که روماتیسمی است، استفاده میشود.
▪ میوه پاپایا: مهمترین مصرف میوه پاپایا، تهیه لاتکس یا شیرابه آن است که محتوی پاپائین است. از گوشت خشک شده میوه پاپایا در چین برای کاهش ورم پا استفاده میشود. در فیلیپین میوه رسیده آن را به عنوان نیرودهنده و مقوی میخورند.
خوردن دمکرده ریشه آناناس مخلوط با ریشه پاپایا برای معالجه سنگ کلیه مفید است. در هندو چین از تخم پاپایا برای کنترل و مداوای گزش حشرات سمی استفاده میشود.
مقدار خوراک پاپائین خالص در رفع سوءهاضمه ازده تاچهل سانتی گرم است که به صورت شربت، گرد یا الکسیر مصرف میشود.