قانون اساسي افغانستان - اصل 110 تا آخر

فصل ششم  _ لويه جرگه

ماده يكصد و دهم

لويه جرگه عالي ترين مظهر اراده مردم افغانستان مي باشد. لويه جرگه متشكل است از : ۱ - اعضاى شوراى ملي ، ۲ - روساى شوراهاى ولايات و ولسواليها ، وزرا، رييس و اعضاى ستره محكمه و لوى ثارنوالي مي توانند در جلسات لويه جرگه بدون حق راى شركت ورزند.

ماده يك صد و يازدهم

لويه جرگه در حالات ذيل داير مي گردد : ۱ - اتخاذ تصميم در مورد مسايل مربوطه به استقلال، حاكميت ملي ، تماميت ارضي و مصالح علياى كشور، ۲ - تعديل احكام اين قانون اساسي ، ۳ - محاكمه رييس جمهور مطابق به حكم مندرج ماده شصت و نهم اين قانون اساسي .

ماده يك صد و دوازدهم

لويه جرگه در اولين جلسه ، از ميان اعضا يك نفر را به حيث رييس و يك نفر را به حيث معاون و دو نفر را به حيث منشي و نايب منشي انتخاب مي كند.

ماده يك صد و سيزدهم

نصاب لويه جرگه هنگام راى دهي ، با حضور اكثريت اعضا تكميل مي گردد. تصاميم لويه جرگه ، جز در مواردى كه در اين قانون اساسي صريحا ذكرگرديده ، با اكثريت آرا كل اعضا اتخاذ مي گردد.

ماده يك صد و چهاردهم

مباحثات لويه جرگه علني مي باشد، مگر اينكه يك ربع اعضا سرى بودن آنرا درخواست نمايد و لويه جرگه اين درخواست را بپذيرد.

ماده يك صد و پانزدهم

در هنگام داير بودن لويه جرگه ، احكام مندرج در مواد يكصد و يكم و يكصدودوم اين قانون اساسي ، در مورد اعضاى آن تطبيق مي گردد.

 

فصل هفتم  _ قضا

ماده يك صد و شانزدهم

قوه قضاييه ركن مستقل دولت جمهورى اسلامي افغانستان مي باشد. قوه قضائيه مركب است از يك سترمحكمه ، محاكم استيناف و محاكم ابتداييه كه تشكيلات و صلاحيت آنها توسط قانون تنظيم مي گردد. ستره محكمه به حيث عاليترين ارگان قضايي در راس قوه قضاييه افغانستان قرار دارد.

ماده يك صد و هفدهم

سترمحكمه مركب است از۹ عضو كه از طرف رييس جمهور با تاييد ولسي جرگه و با ارعايت احكام مندرج فقره آخر ماده پنجاهم و ماده يكصد و هجدهم اين قانون اساسي در آغاز به ترتيب ذيل تعيين مي گردند : سه نفر براى مدت چهار سال، سه نفر براى مدت مدت هفت سال و سه نفر براى مدت ۱۰ سال. تعيينات بعدى براى مدت ده سال مي باشد. تعيين اعضا براى دوبار جواز ندارد. رييس جمهور يكي از اعضا را به حيث رييس سترمحكمه تعيين مي كند. اعضاى ستره محكمه به استثناى حالت مندرج ماده يك صد و بيست و هفتم اين قانون اساسي ، تا ختم دوره خدمت از وظايف شان عزل نمي شوند.

ماده يك صد و هجدهم

عضو سترمحكمه واجد شرايط ذيل مي باشد : ۱ - سن رييس و اعضا در حين تعيين از چهل سال كمتر نباشد، ۲ - تبعه افغانستان باشد، ۳ - در علوم حقوقي و يا فقهي تحصيلات عالي و در نظام افغانستان تخصص وتجربه كافي داشته باشد، ۴ - داراى حسن سيرت و شهرت نيك باشد، ۵ - از طرف محكمه به ارتكاب جرايم ضد بشرى ، جنايت و يا حرمان از حقوق مدني محكوم نشده باشد، ۶ - در حال تصدى وظيفه در هيج حزب سياسي عضويت نداشته باشد.

ماده يكصد و نوزدهم

اعضاى ستر محكمه قبل از اشغال وظيفه ، حلف آتي را در حضور رييس جمهور به جا مي آورند : بسم الله الرحمن الرحيم "به نام خداوند بزرگ (ج ) سوگند ياد مي كنم كه حق وعدالت را برطبق احكام دين مقدس اسلام ، نصوص اين قانون اساسي وساير قوانين افغانستان تامين نموده ، وظيفه قضا را با كمال امانت ، صداقت و بي طرفي اجرا نمايم ."

ماده يكصد و بيستم

صلاحيت قوه قضاييه شامل رسيدگي به تمام دعاوى است كه از طرف اشخاص حقيقي يا حكمي ، به شمول دولت، به حيث مدعي يا مدعي عليه در پيشگاه محكمه مطابق به احكام قانون اقامه شود.

ماده يكصد و بيست و يكم

بررسي مطابقت قوانين ، فرامين تقنيني ، معاهدات بين الدول و ميثاق هاى بين المللي با قانون اساسي و تفسير آنها بر اساس تقاضاى حكومت و يا محاكم ،مطابق به احكام قانون از صلاحيت سترمحكمه ميباشد.

ماده يكصد و بيست دوم

هيچ قانوني نمي تواند در هيچ حالت ، قضيه يا ساحه يي را از دايره صلاحيت قوه قضاييه به نحوى كه در اين فصل تحديد شده ، خارج بسازد و به مقام ديگرتفويض كند. اين حكم مانع تشكيل محاكم خاص مندرج مواد شصت و نهم ، هفتاد و هشتم ويكصد و بيست و هفتم اين قانون اساسي و محاكم عسكرى در قضاياى مربوط به آن نمي گردد. تشكيل و صلاحيت اين نوع محاكم توسط قانون تنظيم مي گردد.

ماده يكصد و بيست و سوم

با رعايت احكام اين قانون اساسي ، قواعد مربوط به تشكيل، صلاحيت و اجراآت محاكم و امور مربوط به قضات توسط قانون تنظيم مي گردد.

ماده يكصد و بيست و چهارم

در مورد مامورين و ساير كاركنان ادارى قوه قضاييه ، احكام قوانين مربوط به مامورين و ساير كاركنان ادارى دولت نافذ مي باشد ولي تقرر، انفكاك ،ترفيع ، تقاعد، مجازات و مكافات شان توسط ستره محكمه مطابق به احكام قانون صورت مي گيرد.

ماده يكصد و بيست و پنجم

بودجه قوه قضاييه به مشوره حكومت از طرف ستره محكمه ترتيب گرديده ، به حيث جزء بودجه دولت ، توسط حكومت به شوراى ملي تقديم مي شود. تطبيق بودجه قوه قضاييه از صلاحيت ستره محكمه مي باشد.

ماده يكصد و بيست و ششم

اعضاى ستره محكمه بعد از ختم دوره خدمت براى بقيه مدت حيات از حقوق مالي دوره خدمت مستفيد مي شوند مشروط بر اينكه به مشاغل دولتي و سياسي اشتغال نورزند.

ماده يكصد و بيست و هفتم

هر گاه بيش از يك ثلث اعضاى ولسي جرگه ، محاكمه رييس و يا عضو ستره محكمه را بر اساس اتهام به جرم ناشي از اجراى وظيفه ياارتكاب جنايت تقاضا نمايد و ولسي جرگه اين تقاضا را با اكثريت دوثلث كل اعضا تصويب كند، متهم از وظيفه عزل و موضوع به محكمه خاص محول مي گردد. تشكيل محكمه و طرزالعمل محاكمه توسط قانون تنظيم مي گردد.

ماده يكصد و بيست و هشتم

در محاكم افغانستان ، محكمه به صورت علني داير مي گردد و هر شخص حق دارد با رعايت احكام قانون در آن حضور يابد. محكمه مي تواند در حالاتي كه در قانون تصريح گرديده ، يا سرى بودن محاكمه ضرورى تشخيص گردد، جلسات سرى داير كند، ولي اعلام حكم بايد به هر حال علني باشد.

ماده يكصد و بيست و نهم

محكمه مكلف است اسباب حكمي را كه صادر مي نمايد، در فيصله ذكر كند. تمام فيصله هاى قطعي محاكم واجب التعميل است ، مگر در حالت حكم به مرگ شخص كه مشروط به منظورى رييس جمهور باشد.

ماده يكصد و سي ام

محاكم قضايي مورد رسيدگي ،احكام اين قانون اساسي و ساير قوانين را تطبيق مي كنند. هرگاه براى قضيه يي ازقضاياى مورد رسيدگي ، در قانون اساسي و ساير قوانين حكمي موجود نباشد، محاكم به پيروى از احكام فقه حنفي و در داخل حدودى كه اين قانون اساسي وضع نموده ، قضيه را به نحوى حل و فصل مي نمايد كه عدالت را به بهترين وجه تامين نمايد.

ماده يكصد و سي و يكم

محاكم براى اهل تشيع ، در قضاياى مربوط به احوال شخصيه ، احكام مذهب تشيع را مطابق به احكام قانون تطبيق مي نمايند. در ساير دعاوى نيز اگر در اين قانون اساسي و قوانين ديگر حكمي موجودنباشد، محاكم قضيه را مطابق به احكام اين مذهب حل و فصل مي نمايند.

ماده يكصد و سي و دوم

قضات به پيشنهاد ستره محكمه و منظورى رييس جمهور تعيين مي گردند. تقرر، تبدل، ترفيع ، مواخذه و پيشنهاد تقاعد قضات مطابق به احكام قانون از صلاحيت ستر محكمه مي باشد. ستر محكمه به منظور تنظيم بهتر امور اجرايي وقضايي وتامين اصلاحات لازم ،آمريت عمومي ادارى قوه قضاييه را تاسيس مي نمايد.

ماده يكصد و سي و سوم

هر گاه قاضي به ارتكاب جنايت متهم شود، ستره محكمه مطابق به احكام قانون به حالت قاضي رسيدگي نموده ، پس از استماع دفاع او، در صورتيكه ستره محكمه اتهام را وارد بداند، پيشنهاد عزلش را به رييس جمهور تقديم و بامنظورى آن از طرف رييس جمهور، قاضي متهم از وظيفه معزول و مطابق به احكام قانون مجازات مي شود.

ماده يكصد و سي و چهارم

كشف جرايم ، توسط پليس و تحقيق جرايم و اقامه دعوا عليه متهم در محكمه از طرف ثارنوالي مطابق به احكام قانون صورت مي گيرد. ثارنوالي جزء قوه اجراييه و در اجراآت خود مستقل مي باشد. تشكيل، صلاحيت و طرز فعاليت ثارنوالي توسط قانون تنظيم مي گردد. كشف و تحقيق جرايم وظيفه اى منسوبين قواى مسلح ، پليس و موظفين امنيت ملي ، توسط قانون خاص تنظيم مي گردد.

ماده يكصد و سي و پنجم

اگر طرف دعوا زباني را كه محكمه توسط آن صورت مي گيرد، نداند، حق اطلاع به مواد واسناد قضيه و صحبت در محكمه به زبان مادرى ، توسط ترجمان برايش تامين مي گردد.

 

فصل هشتم _  اداره

ماده يكصد و سي و ششم

اداره جمهورى اسلامي افغانستان بر اساس واحدهاى اداره مركزى و ادارات محلي ، طبق قانون تنظيم مي گردد. اداره مركزى به يك عده واحدهاى ادارى منقسم مي گردد كه در راس هركدام يك نفر وزير قرار دارد. واحد اداره محلي ، ولايت است . تعداد، ساحه ، اجرا و تشكيلات ولايات و ادارات مربوط، بر اساس تعداد نفوس ، وضع اجتماعي و اقتصادى و موقعيت جغرافيايي توسط قانون تنظيم مي گردد.

ماده يكصد و سي و هفتم

حكومت با حفظ اصل مركزيت به منظور تسريع و بهبود اموراقتصادى ، اجتماعي و فرهنگي و سهم گيرى هر چه بيشتر مردم در انكشاف حيات ملي ، صلاحيتهاى لازم را مطابق به احكام قانون ، به اداره محلي تفويض مي نمايد.

ماده يكصد و سي و هشتم

در هر ولايت يك شوراى ولايتي تشكيل مي شود. اعضاى شوراى ولايتي ، طبق قانون ، به تناسب نفوس ، از طريق انتخابات آزاد،عمومي ، سرى و مستقيم از طرف ساكنين ولايت براى مدت چهار سال انتخاب مي گردند. شوراى ولايتي يك نفر از اعضاى خود را به حيث رييس انتخاب مي نمايد.

ماده يكصد و سي و نهم

شوراى ولايتي در تامين اهداف انكشافي دولت و بهبود و امور ولايت به نحوى كه در قوانين تصريح مي گردد، سهم گرفته و در مسايل مربوط به ولايت مشوره مي دهد. شوراى ولايتي وظايف خود را با همكارى اداره محلي اجرا مي نمايد.

ماده يكصد و چهلم

براى تنظيم امور و تامين اشتراك فعال مردم در اداره محلي ،در ولسوالي هاو قريه ها، مطابق به احكام قانون شوراها تشكيل مي گردند. اعضاى اين شوراها از طريق انتخابات آزاد، عمومي ، سرى و مستقيم از طرف ساكنين محل براى مدت سه سال انتخاب مي شوند. سهم گيرى كوچيان در شوراهاى محلي مطابق به احكام قانون تنظيم مي گردد.

ماده يكصد و چهل و يكم

براى اداره امور شهرى ، شاروالي تشكيل مي شود. شاروال و اعضاى مجالس شاروالي ، از طريق انتخابات آزاد، عمومي ، سرى ومستقيم انتخاب مي شوند. امور مربوط به شارواليها توسط قانون تنظيم مي گردند.

ماده يكصد و چهل و دوم

دولت به مقصد تعميل احكام و تامين ارزشهاى مندرج اين قانون اساسي ، ادارات لازم را تشكيل مينمايد.

 

فصل نهم _  حالت اضطرار

ماده يكصد و چهل و سوم

هرگاه به علت جنگ ، خطر جنگ ، اغتشاش وخيم ، آفات طبيعي و يا حالت مماثل،حفظ استقلال و حيات ملي از مجرايي كه در قانون اساسي تعيين شده ، ناممكن گردد، حالت اضطرار از طرف رييس جمهور با تاييد شوراى ملي در تمام يا بعضي از ساحات كشور اعلام مي شود. هرگاه حالت اضطرار بيش از دو ماه دوام نمايد، براى تمديد آن ، موافقت شوراى ملي شرط است .

ماده يكصد و چهل و چهارم

در حالت اضطرار، رييس جمهور مي تواند به مشوره روساى شوراى ملي و ستره محكمه ، بعضي از صلاحيتهاى شوراى ملي را به حكومت انتقال دهد.

ماده يكصد و چهل و پنجم

در حالت اضطرار، رييس جمهور مي تواند بعد از تاييد روساى شوراى ملي وستره محكمه ، تنفيذ احكام ذيل را معطل بسازد و يا بر آنها قيود وضع نمايد : ۱ - فقره دوم ماده بيست و هفتم ، ۲ - ماده سي و ششم ، ۳ - فقره دوم ماده سي و هفتم ، ۴ - فقره دوم ماده سي و هشتم ،

ماده يكصد و چهل و ششم

در حالت اضطرار، قانون اساسي تعديل نمي شود.

ماده يكصد و چهل و هفتم

هرگاه دوره رياست جمهورى و يا دوره تقنينيه شوراى ملي ، در حالت اضطرار ختم شود، اجراى انتخابات جديد منتفي گذاشته شده ، مدت خدمت رييس جمهور واعضاى شوراى ملي تا چهار ماه تمديد مي شود. هر گاه حالت اضطرار بيش از چهار ماه دوام نمايد،لويه جرگه از طرف رييس جمهور دعوت مي شود. بعد از ختم حالت اضطرار، در خلال مدت دو ماه ، انتخابات برگزار مي گردد.

ماده يكصد و چهل و هشتم

در ختم حالت اضطرار، اقداماتي كه براساس مواد ماده يكصد و چهل و چهارم و يكصد و چهل و پنجم اين قانون اساسي به عمل آمده ، بلافاصله ازاعتبار ساقط مي گردند.

 

فصل دهم  _ تعديل

ماده يكصد و چهل و نهم

اصل پيروى از احكام دين مقدس اسلام و نظام جمهورى اسلامي تعديل نمي شوند. تعديل حقوق اساسي اتباع صرف به منظور بهبود حقوق آنان مجاز مي باشد. تعديل ديگر محتويات اين قانون اساسي ، نظر به تجارب و مقتضيات عصر، بارعايت احكام مندرج مواد شصت و هفتم و يكصد و چهل و ششم اين قانون اساسي ،با پيشنهاد رييس جمهور يا اكثريت اعضاى شوراى ملي صورت مي گيرد.

ماده يكصد و پنجاهم

به منظور اجراى پيشنهاد تعديل، هياتي از بين اعضاى حكومت ، شوراى ملي وستره محكمه به فرمان رييس جمهور تشكيل گرديده ، طرح تعديل را تهيه مي كند. براى تصويب تعديل، لويه جرگه بر اساس فرمان رييس جمهور و مطابق به احكام فصل لويه جرگه داير مي گردد. هرگاه لويه جرگه با اكثريت دو ثلث كل اعضا طرح تعديل را تصويب كند، بعداز توشيح رييس جمهور نافذ مي گردد.

 

فصل يازدهم _  احكام متفرقه

ماده يكصد و پنجاه و يكم

رييس جمهور، معاونين رييس جمهور، وزرا، رييس و اعضاى ستره محكمه ، لوى ثارنوال، روساى بانك مركزى و امنيت ملي ، واليان و شارواليها در مدت تصدى وظيفه نمي توانند هيچ معامله انتفاعي را با دولت انجام دهند.

ماده يكصد و پنجاه و دوم

رييس جمهور، معاونين رييس جمهور، وزرا، روسا و اعضاى شوراى ملي و ستره محكمه ، لوى ثارنوال و قضات نمي توانند در مدت تصدى وظيفه به مشاغل ديگرى اشتغال ورزند.

ماده يكصد و پنجاه و سوم

قضات ، ثارنوالان ، صاحب منصبان قواى مسلح و پليس و منسوبين امنيت ملي ،در مدت تصدى وظيفه نمي توانند در احزاب سياسي عضويت داشته باشند.

ماده يكصد و پنجاه و چهارم

دارايي رييس جمهور، معاونين رييس جمهور، وزرا، اعضاى ستره محكمه و لوى ثارنوال قبل و بعد از دوره خدمت، توسط ارگاني كه در قانون تعيين مي گردد،ثبت ، رسيدگي و نشر مي شود.

ماده يكصد و پنجاه و پنجم

كميسيون مستقل انتخابات براى اداره و نظارت بر هر نوع انتخابات ومراجعه به آراى عمومي مردم در كشور مطابق به احكام قانون تشكيل مي گردد.

ماده يكصد و پنجاه و ششم

كميسيون مستقل انتخابات براى اداره و نظارت بر هر نوع انتخابات ومراجعه به آراى عمومي مردم در كشور مطابق به احكام قانون تشكيل مي گردد.

ماده يكصد و پنجاه و هفتم

كميسيون مستقل نظارت بر تطبيق قانون اساسي مطابق به احكام قانون تشكيل مي گردد. اعضاى اين كميسيون ازطرف رييس جمهور به تاييد ولسي جرگه تعيين مي گردند.

 

فصل دوازدهم _ احكام انتقالي

ماده يكصد و پنجاه و هشتم

لقب باباى ملت و امتيازاتي كه توسط لويه جرگه اضطرارى سال يكهزارو سيصدو هشتادو يك هجرى شمسي به اعليحضرت محمد ظاهرشاه ، پادشاه سابق افغانستان ،اعطا شده است ، با رعايت احكام اين قانون اساسي مادام الحيات براى ايشان محفوظ مي باشد.

ماده يكصد و پنجاه و نهم

مدت بعد از نفاذ اين قانون اساسي تا تاريخ افتتاح شوراى ملي ، دوره انتقال شمرده مي شود. دولت انتقالي اسلامي افغانستان ، در دوره انتقال وظايف ذيل را انجام مي -دهد : ۱ - اصدار فرامين تقنيني مربوط به انتخابات رياست جمهورى و شوراى ملي و شوراهاى محلي در مدت شش ماه ، ۲ - اصدار فرامين در مورد تشكيلات و صلاحيت محاكم و آغاز كار روى قانون تشكيلات اساسي در خلال مدت كمتر از يك سال، ۳ - تشكيل كميسيون مستقل انتخابات ، ۴ - انجام اصلاحات لازم به منظور تنظيم بهتر امور اجرايي و قضايي ، ۵ - اتخاذ تدابيرلازم جهت آماده ساختن زمينه براى تطبيق احكام اين قانون اساسي .

ماده يكصد و شصتم

اولين رييس جمهور منتخب، سي روز بعد از اعلام نتايج انتخابات ، مطابق به احكام اين قانون اساسي به كار آغاز مي كند. كوشش همه جانبه صورت مي گيرد تا اولين انتخابات رييس جمهور و شوراى ملي با هم در يك وقت صورت بگيرد. صلاحيت هاى شوراى ملي مندرج در اين قانون اساسي تا زمان تاسيس اين شورابه حكومت تفويض مي شود و ستره محكمه موقت به فرمان رييس جمهورتشكيلمي گردد.

ماده يكصد و شصت و يكم

شوراى ملي ، وظايف وصلاحيتهاى خود را به مجرد تاسيس ، مطابق به احكام اين قانون اساسي ، اعمال مي كند. بعد از داير شدن اولين جلسه شوراى ملي ، در خلال مدت سي روز، حكومت وستره محكمه مطابق به احكام اين قانون اساسي تشكيل مي گردند. رييس دولت انتقالي اسلامي افغانستان تا زمانيكه رييس جمهور منتخب به كار آغاز كند، اجراى وظيفه مي نمايد. ارگانهاى اجرايي و قضايي دولت با رعايت حكم فقره چهارم ماده يكصد وپنجاه و نهم اين قانون اساسي ، الي تشكيل حكومت و ستره محكمه به وظايف خودادامه مي دهند. فرامين تقنيني كه از آغاز دوره موقت به بعد نافذ گرديده است ، به اولين جلسه شوراى ملي ارجاع مي گردند. اين فرامين تازمانيكه از طرف شوراى ملي لغو نگرديده باشند نافذمي باشند.

ماده يكصد شصت و دوم

اين قانون اساسي از تاريخ تصويب لويه جرگه نافذ و از طرف رييس دولت انتقالي اسلامي افغانستان توشيح و اعلام مي گردد. با نفاذ اين قانون اساسي ، قوانين و فرامين تقنيني مغاير احكام آن ملغي مي باشد

نظرات (0)

هیچ نظری در اینجا وجود ندارد

نظر خود را اضافه کنید.

ارسال نظر بعنوان یک مهمان
پیوست ها (0 / 3)
مکان خود را به اشتراک بگذارید

مطالب مشابه

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت چهارم

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت سوم

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت دوم

insert_link

local_library آموزش فال قهوه - قسمت اول