رویا از دیدگاه زیستشناسی
- توضیحات
- دسته: درباره تعبیر خواب
- بازدید: 463
هر نظریه فیزیولوژی از رویا باید پنج مشخصه زیر را توضیح دهد:
-
تصورات زنده و روشن (خصوصاً تصاویر و حرکات) ظاهر شده در رویا
-
عواطف و احساسات شدید، خصوصاً ترس، شادی و خشم
-
پذیرش و واقعی پنداشتن رویا توسط شخص خواب بیننده، چنانچه گویی اتفاقات واقعاً در بیداری میافتند.
-
قطعه قطعه بودن خواب و عدم خودسازگاری آن از نظر زمانها، شخصیتها، مکانهایی که وقایع در آنها اتفاق میافتند.
-
فراموشی اکثر این خوابها علیرغم شدت زیاد این واقعیت مجازی. عموماً یاد آوری خواب کار سختی است مگر اینکه شخص در وضعیت رم (REM) از خواب برخیزد که حتی در همین حالات نیز قسمت زیادی از آنچه اتفاق افتاده قابل بازیابی از حافظه نیست.
این پنج مشخصه با آنچه در en:Delirium - که به دلیل صدمه فیزیکی به مغز اتفاق میافتاد - مشاهده میشود قرابت داشته و ممکن است بین این دو ارتباطی باشد.
فرضیات
اولین فرضیه رویا توسط ویلهلم وندت و در اواسط قرن نونزدهم پیشنهاد شد اگر چه پیش از وندت برخی از متفکران عصر روشنگری رویا را به فعالیت مغزی نسبت داده بودند، ولی این دیدگاهها به دست فراموشی سپرده شده بود و بصورت جدی دنبال نشده بود. بر اساس فرضیه وندت در هنگام دیدن رویا، برخی از فعالیتها مغزی مانند تصویر سازی و عاطفه تشدید شده ولی برخی دیگر مانند حافظه و خودآگاهی از کار میافتند). پس از او فروید نظرات وندت را ادامه داد، ولی بزودی بدلیل موجود نبودن دادهها و اندازگیری نظرش را تغییر داده تفسیری روانشناسانه از رویا ارائه داد که رویا حاصل سرکوب شدن امیال درونی ناخود آگاه توصیف میکند
رویا و تعبیر نظریههای مختلف آن
رویا پدیدهای است که همواره ذهن بشر را به خود جلب کرده است و کوششهای فراوانی نیز برای تعبیر و تفسیر آن به کار رفته است دانشمندان مختلف هر یک با توجه به دیدگاه خاص خود ، رویا را به گونهای خاص تعبیر کرده و توضیح میدهند. به عقیده
یونگ ، اگر زبان رویا را دریابیم و آنرا درک کنیم، میتوانیم از برخی موقعیتهای ناگوار اجتناب کنیم یا به استقبال موقعیتهای خوشایند برویم و در کل ، سرنوشت ما را پیشگویی کند و از آینده ما خبر دهد.
اما طبق نظر فروید ، رویا چیزی درباره آینده به ما نمیگوید، بلکه محتوای رویا بیان کننده عقدههای حل نشده ما میباشد. شخص در هنگام رویا بخشی از نگرانیهای درونی خود را آزاد کرده و آرزوهای برآورده نشده خود را برآورده میسازد. طبق نظریه فروید ، هر یک از اجزا رویا معنی و مفهوم خاصی دارند و هیچکدام از آنها ، یعنی مواردی از قبیل اشخاص موجود در رویا ، محل وقوع رویا ، رفتارهایی که انجام میشود و... بی اهمیت نیستند. هر رویا سبب برآورده شدن امیال و آرزوهای فرد میشود. آرزوهایی که به دلیل ناپسند بودن و غیر قابل قبول بودن از سوی اجتماع ، سرکوب شده و به ناخودآگاه فرد رانده شده و در آنجا حفظ شدهاند و شخص در حالت بیداری نسبت به آنها آگاهی ندارد.
این امیال و آرزوهای ناپسند حتی در رویا نیز به راحتی ظاهر نشده و تغییر شکل مییابند. طوری که هر یک از اجزا ظاهر شده در رویا به شکل نمادی ، نشان دهنده یکی از امیال نهفته و نگرانیهای شخص میباشد که فروید توسط روانکاوی آنها را کشف میکرد. فروید تقریبا تمام مسایل و مشکلات فرد را به مسایل جنسی و روابط جسنی ربط میداد و رویا را نیز با در نظر گرفتن این مساله تعبیر و تفسیر میکرد.
نظریه مهم دیگری در زمینه رویا ، نظریه کریک و میچیون است که معتقدند رویا به این علت رخ میدهد که به مغز اجازه میدهد از تراکم شدید اطلاعات در حافظه خودداری کند. بعبارت دیگر بعد از رویا دیدن ، فضای حافظه آزاد میشود تا بر رویدادهای روز بعد تمرکز نماید.
رویا از دیدگاه زیستی
طبق دیدگاههای زیستی ، رویا در جریان خواب در هر شب به صورت مراحل منظم و مساوی در همه افراد دیده میشود. طبقه این نظر ، زیاد شدن یک ماده شیمیایی در مغز به نام
استیل کولین ، باعث فعال شدن یک دستگاه در مغز به نام دستگاه فعال ساز شبکهای میشود و نتیجه این واکنش به شکل رویا نمایان میشود.
ارتباط رویا و خواب
بحث رویا همواره با عمل خواب و خوابیدن مطرح بوده است. خواب به عنوان یک حالت ناخودآگاه تعریف می شود که با تحریکات حسی میتوان شخص را از آن بیدار کرد. در صورتیکه اغما یا کما حالتی ناخودآگاه است که نمیتوان شخص را بیدار کرد. خواب در اثر فعالیت خاص مغز رخ میدهد که آنرا توسط امواج مغزی مشاهده میکنند. امواج مغزی نیز با گذاشتن یکسری سیم و الکترود بر روی قسمتهای مختلف ، قابل ثبت میباشند که از طریق
دستگاه الکتروانسفالوگرافی این کار را انجام میدهند.
پس بحث رویا نیز که یکی از مراحل در مراحل خواب است با امواج مغزی ارتباط مییابد و مرحله رویا دیدن نیز دارای امواج مغزی مخصوص به خود میباشند که توسط آنها میتوان فهمید که شخص چه موقع خواب میبیند. امواج مغزی ، فعالیت الکتریکی مغز را نشان میدهند. پس با توجه به این مطالب باید گفت در هنگام خواب ، مغز کاملا فعال است و فعالیتهایی را انجام میدهد که میتوان از طریق امواج مغزی آنها را ثبت و مشاهده کرد.
تعبیر خواب از دیدگاه زیست شناسی
فرانسیس کرک ، یکی از کاشفان DNA ، بر این باور است که خواب دیدن ، راهی برای جداسازی و دور ریختن اطلاعات حسی است که در طول روز دریافت شدهاند. هنگامیکه چنین اتفاقی میافتد، سیستم عصبی فعال شده و نهایتا منتهی به رویا میشود.
رابین رویستون ، روانپزشک ، بیش از 200 شرح رویا و خواب جمعآوری کرده است که ظاهرا مشکلات مربوط به سلامتی را بازگو میکنند. برای مثال ، مردی خواب دیده بود که دو پلنگ سیاه او را تعقیب میکنند و یکی از آنها پنجهاش را در پشت او فرو میکند. ماهها بعد ، این مرد مبتلا به بیماری خطرناکی شد که ویژگی آن وجود خال سیاهی در همان نقطه پشت است.
به نظر میرسد، رویاها گاهی الهامی برای حل خلاقانه مسائل هستند. مثلا ککوله ، کاشف بنزن ، بعد از این که خواب دید دایرهای از مارها هر کدام دم مار بعدی را در دهان دارد، موفق به کشف ساختمان شیمیایی بنزن شد که حلقوی است نه خطی. روانشناسان میگویند هر خوابی که میبینید، معنی پنهانی دارد. در این جا چند تعبیر خواب از دیدگاه روانشناسی میآید، که البته فقط نوعی برداشت از خواب است و نمیتواند حکمی کلی و قطعی داشته باشید و بیشتر به ارتباط بین اعمال و ذهن انسان بر میگردد.
چند تعبیر خواب از دیدگاه روانشناسی :
پله: اگر خواب ببینید که از پله بالا میروید، معمولا نشانه آن است که موفقیتی در آینده خواهید داشت. پایین آمدن از پله به این معنی است که از شکست میترسید زیرا اخیرا به نوعی ، خطر کردهاید.
ماشین آلات: تقریبا همیشه نماد بدن و بخصوص مغز هستند. اگر خواب ببینید قسمتهای ماشینی را از یکدیگر باز میکنید، نشانه آن است که شما در حال مبارزه با یک ضعف روانی مثل فراموشی هستید. خواب دیدن ماشین روغنکاری شده و روان ، بیان کننده میل به سارماندهی بهتر در زندگی است. ماشین آلات زنگ زده و از کار افتاده نشانه بیماری جسمی یا روحی هستند.
مو: موی بلند و باز نشاندهنده میل به آزادی بیشتر است. اما اگر خواب ببینید موی خود را کوتاه میکنید، معنیاش این است که احساس میکنید در بخشی از زندگی خود محدود شدهاید. شانه کردن مو به معنی یافتن راه حل برای مشکلات پیچیده است.
منفذ: اگر خواب ببینید در منفذی گیر افتادهاید، معنیاش آن است که احساس میکنید زندگیتان تکراری شده است. سوراخ در لباس ، نشانه موفقیت مالی قریبالوقوع است.
مرگ: بندرت درباره مردن است. اگر خواب ببینید که خودتان مردهاید، نشانه آن است که میخواهید از شر تمام مشکلات دنیا خلاص شوید. مگر اینکه جدتان در گور بی نام و نشانی باشد که در این صورت از شغل یا حادثهای ناخوشایند میترسید. دیدن مرگ شخصی دیگر در خواب ، حاکی از رسیدن خبرهای تعجب برانگیز است و خواب دیدن مراسم عزداری یا تدفین ، پیامی از ضمیر ناخودآگاهتان است که باید چیزی را که به خاطرش افسوس میخورید، فراموش کنید.
علف و سبزه: منعکس کننده وضعیبت زندگی شماست. علف سبز نشان میدهد که همه چیز در وضعیت خوبی است. اما علف زرد رنگ و خشکیده به این معناست که شما خوشبخت نیستید، همنچنین به معنی بیماری نیز برداشت میشود.
آتش: اگر خواب ببینید که خانهتان آتش گرفته است، بدان معنی است که از کسی بینهایت عصبانی هستید. اما اگر فقط خودتان در آتش باشید، یعنی تحت فشار احساسات غیر قابل کنترل درباره کسی و یا از فقدان او هستید.